70 jaar SEZ: Een vraag op Cuba: Je bent zeker christen?

70 jaar SEZ

In dit jubileumjaar delen we enkele artikelen uit oude Zendingsbodes met u. Dit artikel verscheen in 2012 in  nummer 1 van de 56e jaargang.

Brief uit Cuba

Een vraag op Cuba: Je bent zeker christen?

Eind november tot begin december waren mijn man en ik ruim twee weken op Cuba. Berend had van het seminarie Los Pinos Nuevos op het midden van het eiland een uitnodiging ontvangen om een lessenserie van twee weken Theologie en Exegese van de Kleine Profeten te geven. We reisden met vele in het buitenland wonende Cubanen, die met koffers vol goederen, kleding en medicijnen op familiebezoek gingen. Onze bagage, met dezelfde inhoud en ook erg zwaar, uit voorzorg niet boven het maximumgewicht, werd niet geïnspecteerd, zodat het lesmateriaal gespaard bleef. Degenen die ons ophaalden stonden geduldig te wachten, want alle formaliteiten kostten veel tijd.

Er volgde een nachtelijke autorit van 300 kilometer door een pikdonker land. Hoewel het gammele autootje niet gerieflijk was, vielen onze ogen dicht. We werden om de zoveel tijd uit onze slaap gewekt -het was voor ons reeds ver na middennacht- door een zeer onheilspellend schurend geluid van ijzer over ijzer. We zijn er niet achter gekomen wat het was. Onze chauffeur reed onverstoorbaar door, nog beter laverend tussen hobbels, kuilen en scheuren; daarbij moest hij natuurlijk letten op onverlichte weggebruikers als paardenkarren, brommers, fietsers en voetgangers.

De ontvangst op het seminarie was hartelijk. De rector en zijn vrouw leerden we kennen als erg gemotiveerde, hardwerkende mensen met een warm hart voor de studenten. De rectorsvrouw is hoofd van de huishouding. Keuken en eetzaal zijn haar terrein, waar ze op een natuurlijke manier moeder-overste is. De studenten zijn veelal afkomstig uit arme gezinnen en niet opgegroeid met beleefdheidsregels en etiquette. Ze komen naar de Bijbelschool voor theologische vorming, maar voor het praktische onderwijs in goede tafelmanieren, zoals gebruik van mes en vork, zijn ze de vrouw van de rector dankbaar. En de vrouwelijke studenten zijn blij met het handwerkonderricht dat ze wekelijks van haar krijgen en waaraan ik ook mijn steentje kon bijdragen.
Met grote belangstelling zaten de derde- en vierdejaarsstudenten in de morgenuren in de klas. Ook na de lestijd zochten de studenten, over het algemeen intelligente jonge mensen met een afgeronde eerdere studie, gelegenheid tot gesprek met de profe (afkorting van profesor, zoals een docent daar heet) om antwoorden op hun vragen te krijgen op theologisch, pastoraal en historisch gebied, waarbij de hoofdthema’s verkiezing en verbond waren.
Veel urenlange goede gesprekken zijn gevoerd.



Enkele dagen voor onze thuisreis waren we terug in de hoofdstad. Op maandagavond ontmoetten we twee coördinatoren van een studentenorganisatie. Afgesproken werd elkaar de volgende morgen weer te treffen. Die ontmoeting op dinsdagmorgen zullen we ons lang herinneren. We begroetten niet alleen de beide leiders, ze brachten nog drie anderen mee, leden van de studentenbeweging. Berend gaf van halfelf tot een uur lessen theologie op een ongemakkelijk bankje in een stadsparkje in Havana. Helaas hebben we geen foto gemaakt van dit bijzondere moment. De les werd niet verstoord, al stapten vele bedelaars de ‘klas’ binnen en inspecteerde een straatarme, verslaafde vrouw iedere tien minuten de afvalbakken naast ons bankje op iets van waarde. Blikjes en plastic flesjes zijn een gewild product. De vragen van de jonge mensen waren in feite dezelfde als die van de studenten op het seminarie, dus de basisvragen van de gereformeerde theologie en antropologie: Gods vrijmacht, menselijke verantwoordelijkheid, verkiezing, verbond en leer van de Heilige Geest.



Een van deze jongeren, Ernesto, hadden we in 2008 al leren kennen. Afkomstig uit een asociaal en crimineel milieu, is hij op 18-jarige leeftijd tot geloof gekomen in een pinksterkerk. Nu is hij door lezing van gereformeerde literatuur tot het inzicht gekomen dat de pinkstertheologie gebrekkig is. Hij is een sociaal bewogen man. Hij weet dat de mensen vanwege hun zware leven licht ontvlambaar zijn, zodat een woordenwisseling gemakkelijk escaleert tot een fikse vechtpartij. Dadelijk is dan de politie aanwezig en zonder naar schuld te vragen wordt gearresteerd. Gezinnen hebben dan grote problemen, want altijd moet een hoge boete worden betaald. Als Ernesto ergens een oplopende ruzie signaleert, gaat hij erop af, zelfs al is de politie al aanwezig. “Zoek God en leef!” is een van de zinnen die hij dan met volle overtuiging en grote stemverheffing uitspreekt. De vechtersbazen kijken hem dan vol ontzag aan, prevelen verontschuldigend dat het niet serieus bedoeld was en druipen af. In één geval werden zelfs de gevaarlijke steekwapens weer opgeborgen. Zo wordt veel familieleed voorkomen. Meermalen wordt hem dan de vraag gesteld: “Je bent zeker christen?” Hij praat met de politie, die hem vaak beschouwt als iemand met een hogere autoriteit dan zijzelf. Vele Cubanen zoeken een mogelijkheid om het land te verlaten. Ernesto vooralsnog niet. Hij voelt zich geroepen om als een getuige van de Heere Jezus in het land te blijven.

Cuba is een land war je vol heengaat en leeg vandaan komt, maar… dat geldt alleen in materiële zin.

Met een hartelijke groet aan alle lezers,
Jacobine Coster-de Jonge