Ds. B. Coster met pensioen: de Costers blikken terug
Na dertig dienstjaren in Spanje hebben ds. Berend Coster en zijn vrouw Jacobine een huis gevonden in Rouveen. Ze zijn weer terug in Overijssel. Op een boerderij in deze omgeving bracht Berend zijn jeugdjaren door. Het is een goede plek om te leven. ‘We gaan niet weer over de IJssel.’
‘Andere jongetjes vonden het heerlijk om in een trekker te rijden. Ik hield echt van dieren, van koeien. Maar om nou zelf boer te worden… Ik geloof dat ik te graag las.’
Coster kiest voor een opleiding aan de Driestar in Gouda. Hij leert er Jacobine kennen en begint na de studie aan zijn eerste baan in het onderwijs, op de Willem de Zwijgerschool in Staphorst. ‘Ik had wel moeite met getallen. Het was een dagelijkse belemmering om rekenen te geven.’
In die periode begint Coster aan een studie geschiedenis en na zeven jaar basisonderwijs gaat hij aan de slag als docent geschiedenis op de Pieter Zandt in Kampen. ‘Ik heb met heel veel vreugde geschiedenis gegeven. Het historische interesseert me nog steeds.’
Er zijn vragen die Coster zijn hele leven al vergezellen: Wat geloven we van de geschiedenis? Wat zien we ervan terug dat God de geschiedenis leidt? ‘Omdat ik me niet bekwaam genoeg voelde om deze vragen te onderzoeken, begon ik aan een studie theologie.’
Door enkele reizen naar Oost-Europa kwam er interesse voor de zending bij de Costers. En toen trok een ‘niet-gedefinieerde’ advertentie van de Spaanse Evangelische Zending hun aandacht. ‘We hebben ons beschikbaar gesteld.’
De hoop werd uitgesproken dat Coster in Spanje in het theologisch onderwijs terecht zou komen. ‘Ik werd benoemd als onderwijsman. In 1992 vertrokken we naar Spanje. De gedachte was dat ik daar zelf iets zou stichten. Er was enkele jaren eerder al een huis gekocht dat mogelijk dienst kon doen als ontmoetingscentrum. Het bleek een overbodige illusie om zelf iets te stichten in Spanje. Er waren voldoende structuren in en rond Barcelona.’
In 1994 kon ds. Coster aan de slag als docent op een avondbijbelschool: CEEB (Centro Evangélico de Estudios Bíblicos). ‘Je kunt deze school zien als een cursus voor geïnteresseerde gemeenteleden. Er is een basiscursus waarbij geen vooropleiding werd vereist en een vierjarige voortgezette cursus. Er wordt een hele reeks van theologische vakken gegeven. Twee avonden in de week wordt er lesgegeven van acht tot tien uur. Het was nachtwerk voor je dan thuis was.’
De protestantse theologische avondbijbelschool is interkerkelijk. ‘De autoriteit van de Bijbel staat er niet ter discussie. De Bijbel is Gods Woord, dat neem je heel serieus. Zonder frivoliteiten.’
De verantwoordelijkheid voor de school wordt gedragen door verschillende baptistenkerken in Barcelona. ‘Een leidend figuur op CEEB was José Grau. In de jaren 50 kwam hij vanuit het niets tot geloof. Hij heeft in de gevangenis gezeten in de vroege jaren 60, onder het bewind van Franco. Aan het eind van zijn leven was hij gereformeerd baptist.’
Ds. Coster is dit jaar nog actief op CEEB: ‘Ik heb er veel vriendschappen opgedaan. Dit jaar hoop ik er nog les te geven, mogelijk online.’
In de jaren 90 was ds. Coster niet welkom op IBSTE (Instituto Bíblico y Seminario Teológico de España), de school waar hij uiteindelijk decaan werd. ‘Ze vonden me te gereformeerd.’
In studiejaar 2004-2005 gaf Coster een trimester geschiedenis op IBSTE. De school was in een ernstige bestuurlijke, morele en theologische crisis. ‘Kerken stuurden jonge mensen niet naar IBSTE.’
De rector ging dat jaar met pensioen en er trad een nieuwe rector aan. ‘We raakten in gesprek. Het klikte. Of ik volgend jaar ook lessen wilde geven? Het werden de Kleine Profeten. Vanaf dat jaar was ik een van de belangrijkste docenten op IBSTE.’
In 2010 na nog een crisis veranderde er veel. ‘Sindsdien is de sfeer heel goed op de school. Ik werd tot decaan benoemd, waardoor ik verantwoordelijk was voor het curriculum van de school. De school kreeg ook een accreditatie, waardoor studenten er kunnen afstuderen op universitair niveau.’
Studenten melden zich aan op IBSTE op eigen initiatief of ze worden gestuurd vanuit hun kerk. Velen hebben een Zuid-Amerikaanse achtergrond. ‘Als ze afgestudeerd zijn, gaan ze allerlei vormen van kerkelijk werk doen. Sommigen studeren door.’
Jarenlang gaf Coster ook les op CEIBI: een theologische school die op afstand theologie-onderwijs verzorgde vanaf de Canarische eilanden. Tussen 2008 en 2019 gaf hij regelmatig les op een seminarie op Cuba. Intensieve lesperioden van drie tot vier weken. Naast de onderwijstaak was het gezin betrokken bij kerkelijk werk. Eerst bij een zendingspost in Pineda de Mar, later samengevoegd met de gemeente van Mataró, waar Coster tot predikant bevestigd werd. Ook de gemeente in Mataró ziet ds. Coster als zendingsgemeente. ‘De Spaanse kerk kan niet zonder steun uit het buitenland.’ In 2012 werd hij proponent in de PKN. Tenslotte is hij hoofdredacteur van het Spaanstalige tijdschrift ‘En la Calle Recta’ van stichting In de Rechte Straat. Dit tijdschrift wordt ook op Cuba gelezen.
De Costers hebben ervaren dat Spanje een zeer geseculariseerd land is. ‘Ook Zuid-Amerikanen die het land binnenkomen seculariseren razendsnel. We zijn blij als we soms trouwe katholieken tegenkomen. Die hebben nog besef van het hogere. Je hebt een gemeenschappelijke ethiek. Maar de meeste Spanjaarden zijn zeer geseculariseerd. Als we de leegte van hun leven zien, dan lijden we daaraan. Ze willen zoveel mogelijk uit het leven halen en ze maken er zo weinig van…’
In het najaar van 2022 ging ds. Coster met pensioen. Voor zijn taken in Spanje wordt gezocht naar opvolging en worden regelingen getroffen. De SEZ bezint zich op haar taak in Spanje in de toekomst. Met name de steun aan IBSTE blijft belangrijk en past goed bij de doelstelling van de SEZ: Bijbels onderwijs geven aan Spaanstaligen.
Het echtpaar Coster woont inmiddels weer in Nederland. ‘We hebben waardevolle vriendschappen gevonden in Spanje. We zijn dankbaar voor wat we daar hadden, maar je kunt het leven niet op twee plekken leven. Het was een zegen voor een bepaalde tijd. We zijn actief in het herstellen van sociale contacten in Nederland. Dit betekent uitnodigen en uitnodigingen aannemen.’
In de nieuwe woning is op de bovenverdieping een appartement. ‘Spaanse vrienden zouden hier kunnen komen logeren. We hopen dat er gebruik van gemaakt wordt. ’
‘Andere jongetjes vonden het heerlijk om in een trekker te rijden. Ik hield echt van dieren, van koeien. Maar om nou zelf boer te worden… Ik geloof dat ik te graag las.’
Coster kiest voor een opleiding aan de Driestar in Gouda. Hij leert er Jacobine kennen en begint na de studie aan zijn eerste baan in het onderwijs, op de Willem de Zwijgerschool in Staphorst. ‘Ik had wel moeite met getallen. Het was een dagelijkse belemmering om rekenen te geven.’
In die periode begint Coster aan een studie geschiedenis en na zeven jaar basisonderwijs gaat hij aan de slag als docent geschiedenis op de Pieter Zandt in Kampen. ‘Ik heb met heel veel vreugde geschiedenis gegeven. Het historische interesseert me nog steeds.’
Er zijn vragen die Coster zijn hele leven al vergezellen: Wat geloven we van de geschiedenis? Wat zien we ervan terug dat God de geschiedenis leidt? ‘Omdat ik me niet bekwaam genoeg voelde om deze vragen te onderzoeken, begon ik aan een studie theologie.’
Door enkele reizen naar Oost-Europa kwam er interesse voor de zending bij de Costers. En toen trok een ‘niet-gedefinieerde’ advertentie van de Spaanse Evangelische Zending hun aandacht. ‘We hebben ons beschikbaar gesteld.’
De hoop werd uitgesproken dat Coster in Spanje in het theologisch onderwijs terecht zou komen. ‘Ik werd benoemd als onderwijsman. In 1992 vertrokken we naar Spanje. De gedachte was dat ik daar zelf iets zou stichten. Er was enkele jaren eerder al een huis gekocht dat mogelijk dienst kon doen als ontmoetingscentrum. Het bleek een overbodige illusie om zelf iets te stichten in Spanje. Er waren voldoende structuren in en rond Barcelona.’
CEEB
In 1994 kon ds. Coster aan de slag als docent op een avondbijbelschool: CEEB (Centro Evangélico de Estudios Bíblicos). ‘Je kunt deze school zien als een cursus voor geïnteresseerde gemeenteleden. Er is een basiscursus waarbij geen vooropleiding werd vereist en een vierjarige voortgezette cursus. Er wordt een hele reeks van theologische vakken gegeven. Twee avonden in de week wordt er lesgegeven van acht tot tien uur. Het was nachtwerk voor je dan thuis was.’
De protestantse theologische avondbijbelschool is interkerkelijk. ‘De autoriteit van de Bijbel staat er niet ter discussie. De Bijbel is Gods Woord, dat neem je heel serieus. Zonder frivoliteiten.’
De verantwoordelijkheid voor de school wordt gedragen door verschillende baptistenkerken in Barcelona. ‘Een leidend figuur op CEEB was José Grau. In de jaren 50 kwam hij vanuit het niets tot geloof. Hij heeft in de gevangenis gezeten in de vroege jaren 60, onder het bewind van Franco. Aan het eind van zijn leven was hij gereformeerd baptist.’
Ds. Coster is dit jaar nog actief op CEEB: ‘Ik heb er veel vriendschappen opgedaan. Dit jaar hoop ik er nog les te geven, mogelijk online.’
IBSTE
In de jaren 90 was ds. Coster niet welkom op IBSTE (Instituto Bíblico y Seminario Teológico de España), de school waar hij uiteindelijk decaan werd. ‘Ze vonden me te gereformeerd.’
In studiejaar 2004-2005 gaf Coster een trimester geschiedenis op IBSTE. De school was in een ernstige bestuurlijke, morele en theologische crisis. ‘Kerken stuurden jonge mensen niet naar IBSTE.’
De rector ging dat jaar met pensioen en er trad een nieuwe rector aan. ‘We raakten in gesprek. Het klikte. Of ik volgend jaar ook lessen wilde geven? Het werden de Kleine Profeten. Vanaf dat jaar was ik een van de belangrijkste docenten op IBSTE.’
In 2010 na nog een crisis veranderde er veel. ‘Sindsdien is de sfeer heel goed op de school. Ik werd tot decaan benoemd, waardoor ik verantwoordelijk was voor het curriculum van de school. De school kreeg ook een accreditatie, waardoor studenten er kunnen afstuderen op universitair niveau.’
Studenten melden zich aan op IBSTE op eigen initiatief of ze worden gestuurd vanuit hun kerk. Velen hebben een Zuid-Amerikaanse achtergrond. ‘Als ze afgestudeerd zijn, gaan ze allerlei vormen van kerkelijk werk doen. Sommigen studeren door.’
Andere taken
Jarenlang gaf Coster ook les op CEIBI: een theologische school die op afstand theologie-onderwijs verzorgde vanaf de Canarische eilanden. Tussen 2008 en 2019 gaf hij regelmatig les op een seminarie op Cuba. Intensieve lesperioden van drie tot vier weken. Naast de onderwijstaak was het gezin betrokken bij kerkelijk werk. Eerst bij een zendingspost in Pineda de Mar, later samengevoegd met de gemeente van Mataró, waar Coster tot predikant bevestigd werd. Ook de gemeente in Mataró ziet ds. Coster als zendingsgemeente. ‘De Spaanse kerk kan niet zonder steun uit het buitenland.’ In 2012 werd hij proponent in de PKN. Tenslotte is hij hoofdredacteur van het Spaanstalige tijdschrift ‘En la Calle Recta’ van stichting In de Rechte Straat. Dit tijdschrift wordt ook op Cuba gelezen.
Leegte
De Costers hebben ervaren dat Spanje een zeer geseculariseerd land is. ‘Ook Zuid-Amerikanen die het land binnenkomen seculariseren razendsnel. We zijn blij als we soms trouwe katholieken tegenkomen. Die hebben nog besef van het hogere. Je hebt een gemeenschappelijke ethiek. Maar de meeste Spanjaarden zijn zeer geseculariseerd. Als we de leegte van hun leven zien, dan lijden we daaraan. Ze willen zoveel mogelijk uit het leven halen en ze maken er zo weinig van…’
Pensionering
In het najaar van 2022 ging ds. Coster met pensioen. Voor zijn taken in Spanje wordt gezocht naar opvolging en worden regelingen getroffen. De SEZ bezint zich op haar taak in Spanje in de toekomst. Met name de steun aan IBSTE blijft belangrijk en past goed bij de doelstelling van de SEZ: Bijbels onderwijs geven aan Spaanstaligen.
Het echtpaar Coster woont inmiddels weer in Nederland. ‘We hebben waardevolle vriendschappen gevonden in Spanje. We zijn dankbaar voor wat we daar hadden, maar je kunt het leven niet op twee plekken leven. Het was een zegen voor een bepaalde tijd. We zijn actief in het herstellen van sociale contacten in Nederland. Dit betekent uitnodigen en uitnodigingen aannemen.’
In de nieuwe woning is op de bovenverdieping een appartement. ‘Spaanse vrienden zouden hier kunnen komen logeren. We hopen dat er gebruik van gemaakt wordt. ’
